معرفی گل ساعتی و خواص درمانی آن - مجله جاودان

نویسنده: صمصام صانعی

گل ساعتی گونه های مختلفی دارد زینتی و وحشی. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خواص دارویی داشته و در طب سنتی هم کاربرد دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Passiflore caerulea L.، نام فرانسه Passiflore bleue و نام انگلیسی آن Blue passionflower می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گل ساعتی، زهرة الساعة و چرخ الفلاک نامیده شده است.

تیره گیاه:

گل ساعتی Passifloraceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است چند ساله، پیچنده و به رنگ سبز کلمی، ساقه های آن استوانه ای و زاویه دار، برگ های آن متناوب با بریدگی های عمیق، سر همه ای، کامل و نوک تیز و در برخی موارد برگ های آن مرکب با چند برگچه می باشند. گل های آن خوشبو، کاسبرگ ها سفید رنگ، سطح داخلی کاسبرگ ها صورتی کمرنگ و تاج گل سفید با قاعده و رأس صورتی کوتاهتر از گلبرگ ها است. میوه اش تقریباً کروی شکل به ابعاد یک گردو، به رنگ نارنجی روشن، گوشت داخلی میوه زرد رنگ و قابل استفاده است و میوه محتوی تعدادی دانه های سیاه رنگ می باشد.

بیشتر بخوانید: گل ساعتی، آرام بخش گیاهی

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم است.

رویش جغرافیایی:

این گونه در برزیل کاشته شده و می روید. در ایران هم در نواحی شمال که دارای آب و هوای معتدل می باشند کاشته می گردد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه: یک آلکالوئید، اسید سیانیدریک و... در آن تشخیص داده شده است.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گوشت خام و دانه واقع در داخل میوه گل ساعتی:

آب، پروتئین، چربی، هیدرات های کربن، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، ویتامین A، تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین و ویتامین C در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

عصاره گیاه. ضمناً قسمت های مختلف دیگر گیاه هم خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک. ضمناً عصاره گل ساعتی در صنایع داروسازی کاربرد دارد.

خواص درمانی عصاره:

آرام بخش، خواب آور، مسکن، ضد اسپاسم و جلوگیری کننده از انسداد شریان های اکلیلی قلب می باشد. ضمناً برای تحریکات مغذی، اضطراب، نگرانی، تشنج، هیستری، طپش قلب، آسم، قاعدگی دردناک، ضعف اعصاب، فشار خون بالا، لرزش افراد سالخورده و گُر گرفتگی زنان یائسه هم مفید است.

تذکر:

استفاده از عصاره گل ساعتی در دوران بارداری ممنوع می باشد. زیاده روی در مصرف آن باعث خواب آلودگی و ایجاد بیماری های عصبی می گردد. ضمناً خوردن مقداری جوشانده ریشه تازه گل ساعتی می تواند یک سگ قوی را پس از نیم ساعت هلاک کند.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون