آشنایی با آزمون های هوش بچه ها در سطح جهان - مجله جاودان

در این مقاله ابتدا کوشش می کنیم به شما نگرشی درست درمورد هوش بدهیم و سپس درمورد راه ها و انواع آزمون هوش بچه ها صحبت خواهیم کرد.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست زیر، به موضوع دلخواه خود برسید:

• تعریف هوش
• انواع هوش
• آزمون هوش بچه ها
• تست هوش نوزادان
• هوش کودک و کامیابی او

تعریف هوش

هوش توانایی ذهنی است و قابلیت های متنوعی همچون استدلال، برنامه ریزی، حل مسئله، تفکر انتزاعی، استفاده از زبان، و یادگیری را در بر می گیرد.

مفهوم هوش از گذشته در علوم مختلف مورد توجه بوده است. زیست شناسان هوش را عاملی برای سازش با محیط و بقاء می دانند. فیلسوفان هوش را در قالب قابلیت های اندیشه مجرد مثل قدرت استنتاج و … می دانند. متخصصان تعلیم و تربیت نیز آن را توانایی یادگیری معرفی کرده اند.

انواع هوش و تئوری هوش های چند گانه

تئوری هوش های چندگانه یک نظریه است که اولین بار توسط هوارد گاردنر در کتاب قاب های ذهنی: نظریه هوش چندگانه، در سال 1983 مطرح شد و برای اولین بار این نکته را عنوان نمود که همه انسان ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود، هشت نوع هوش معرفی کرده و احتمال داده است که نوع نهمی نیز به عنوان هوش هستی گرا وجود داشته باشد. طبق نظریه گاردنر، برای به دست آوردن تمام قابلیت ها و استعدادهای یک فرد، نباید تنها به آنالیز ضریب هوشی پرداخت بلکه انواع هوش های دیگر او مثل هوش موسیقایی، هوش درون فردی، هوش تصویری- فضایی و هوش کلامی- زبانی نیز باید در نظر گرفته گردد. طبق تئوری گاردنر انواع هوش عبارتند از:

• هوش تصویری - فضایی
• هوش کلامی - زبانی
• هوش منطقی - ریاضی
• هوش اندامی - جنبشی
• هوش موسیقیایی
• هوش میان فردی
• هوش درون فردی
• هوش طبیعت گرا

انواع آزمون هوش بچه ها در گذر تاریخ

آزمون استنفورد-بینه

اولین آزمون هوش که در مقیاس بسیار وسیع مورد استفاده نهاده شد، آزمون استنفورد-بینه است. به طور خلاصه، این آزمون از روی آزمونی که برای اولین بار در اوایل قرن 20 از طریق آلفرد بینه در فرانسه ساخته شده بود بوجود آمد. لوئیز ترمن در سال 1916، آزمون بینه را در دانشگاه استنفورد آمریکا، به منظور اندازه گیری هوش بچه ها 3 تا 16 سال آمریکایی مورد تجدید نظر قرار داد و آن را آزمون استنفورد - بینه نامید.

تست هوش وکسلر

از میان سایر آزمون های انفرادی هوش، می توان به آزمون های وکسلر اشاره نمود. در سال 1937، دیوید وکسلر در نیویورک، تصمیم می گیرد با استفاده از روشی متفاوت از روش ترمن، آزمون هوش بچه ها را تهیه کند. ترمن سوالات آزمون استنفورد - بینه را بر اساس سن تنظیم کرده بود، اما وکسلر سوالات آزمون خود را بر اساس درجه دشواری تنظیم کرد. وکسلر در مجموع سه مقیاس فراهم می آورد: برای بچه ها 3 تا 6 ساله، برای بچه ها 5 تا 15 ساله و برای بزرگسالان. تفاوت دیگر بین آزمون استنفورد- بینه و آزمون های و کسلر اهمیت دادن آنها به اندازه گیری استعدادهای کلامی است. آزمون استنفورد - بینه برای اندازه گیری استعدادهای کلامی تهیه شده است، در صورتی که مقیاس های و کسلر طوری تهیه شده اند که استعدادهای کلامی و غیر کلامی را بطور یکسان اندازه می گیرند (نصف کلامی و نصف غیر کلامی). دیدگاه وکسلر دو امتیاز دارد. می توان استعدادهای کلامی و غیر کلامی را به طور جداگانه یا با هم اندازه گرفت. و افرادی هم که زبان آزمون را نمی دانند یا نمی توانند حرف بزنند تحت آزمایش قرار گیرند. لزومی ندارد که قسمت کلامی آزمون ها اجرا گردد. زیرا هر آزمون فرعی نتایج مستقل فراهم می آورد.

آزمون های نابسته به فرهنگ کتل

این آزمون هوش اجازه می دهد تا توانایی استدلال، بر اساس درک آزمودنی از قوانین حاکم بر تصاویر هندسی ارزشیابی گردد. این آزمون ها از سه مقیاس زیر تشکیل می شوند:

• برای بچه ها 4 تا 8 ساله، برای عقب مانده های ذهنی

  برای بچه ها 8 تا 14 ساله، برای بزرگسالانی که کمتر از دیپلم سواد دارند و برای بیشتر کسانی که مقیاس از 50 سال دارند.

• برای سطوح بالاتر از دیپلم برای دانشگاهیان و بزرگسالان باهوش.

آزمون هوش بچه ها آدمک گودیناف

آزمون ترسیم آدمک خانم فلورانس گودیناف، با این استدلال بوجود آمد که بچه ها همه فرهنگ ها امکان دارد که اشخاص را مشاهده نمایند و روابط موجود بین اجزا و کل را به خاطر بسپارند. دستورالعمل آزمون بدین ترتیب صورت است که از کودک می خواهند تا شکل یک آدم را بکشد. آزمون آدمک جزو آزمون های نابسته به فرهنگ به حساب می آید. آزمون های نابسته به فرهنگ برای حذف اثر فرهنگ در اندازه گیری هوش تهیه شده اند. اما آنها نیز نتوانسته اند به نویدهایی که داده بودند بطور کامل عمل نمایند. در این آزمون ها نیز بچه ها فرهنگ های غنی بهتر از بچه ها فرهنگ های فقیر پیروز می شوند.

تست هوش ریون بچه ها

آزمون هوشی ماتریس های پیشرونده ریون هم یکی از بهترین آزمون های هوشی است. این آزمون برای سنجش و اندازه گیری هوش کلی است.

بیشتر بدانید: با تست ریون بهره هوشی خود را اندازه بگیرید

آزمون هوش بچه ها کافمن

تست کافمن برای ارزیابی هوش بچه ها با سن دو و نیم تا دوازده و نیم سال کاربرد دارد. این آزموش شامل 16 زیر آزمون است که همه آن ها برای گروه های سنی مختلف استفاده نمی گردد. یکی از ویژگی های این آزمون هوش بچه ها این است که بیشتر به روی توانایی حل مسئله تمرکز دارد تا اطلاعات عمومی. به همین دلیل در این آزمون هوش و دستاورد به دو دسته تقسیم می شوند و هرکدام نمره جداگانه ای دارند.

انواع تست هوش نوزادان

مقیاس بیلی

مقیاس بیلی، یک تست هوش نوزاد معتبر است. مقیاس های بیلی برای رشد نوزادان به طور گسترده ای برای ارزیابی رشد کودک مورد استفاده قرار می گیرد. طبق گزارش سایت helathline این تست برای بچه ها از یک ماهگی تا 42 ماهگی برای سنجش رشد شناختی، حرکتی و رفتاری آنها استفاده می گردد. بخش شناختی آزمون، توانایی هایی نظیر تیزهوشی، به حافظه سپردن و حل مسئله، تلفظ و فرم دهی مفاهیم ریاضی را ارزیابی می نماید. این تست به تشخیص و درمان بچه ها با معلولیت های رشدی و یا عقب ماندگی ذهنی یاری می نماید.

آزمون فیشر پرایس

شرکت اسباب بازی فیشر پرایس هم یک تست هوش نوزاد در سال 2004 ارائه کرد. دروتی آینون، یکی از سخنرانان روانشناسی دانشگاه لندن و نویسنده کتاب های کودک، تستی را برای نوزادان 6 ماه تا یک سال طراحی کرد. در تست هوش نوزاد 10 سوال از والدین پرسیده می گردد تا به آن ها یاری کند که کودک خود را با یک نوزاد متوسط (از لحاظ ذهنی) مقایسه نمایند. در این آزمون، از والدین خواسته می گردد تا رفتارهایی نظیر نحوه بازی کردن فرزندشان با یک خرس عروسکی، بازی ریتمیک با استفاده از دستان و چگونگی واکنش او به نام خودش را آنالیز نمایند. بعضی از روانشناسان با تردید به این تست نگاه می نمایند و معتقدند که نتایج اش ممکن است هشدار غیرضروری به والدین بدهد و نمره اش نمی تواند پیش بینی نماینده هوش در ادامه زندگی باشد.

هوش کودک و کامیابی او

همانطور که متوجه شدید برای هوش انواعی وجود دارد. پس وقتی برای اندازه گیری هوش کودکمان وی را در معرض آزمون های رنگارنگ قرار می دهیم، باید این آگاهی را داشته باشیم که این آزمون کدام نوع هوش وی را اندازه می گیرد تا بعد از دیدن نتیجه آزمونش وی را خنگ مطلق یا نابغه کامل ندانیم! متاسفانه آنچه به غلط در کشور ما به عنوان آزمون هوش به والدین معرفی می گردد بیشتر هوش منطقی ـ ریاضی کودک شما را اندازه می گیرد.

شما والدین گرامی حتی اگر اقدام به اندازه گیری نوع خاصی از هوش کودک دلبندتان می کنید، باید این را درنظر بگیرید که وی ممکن است در زمینه ای استعداد بیشتری داشته باشد که شما خبر ندارید! بعنوان مثال کودکی که هوش اندامی ـ جنبشی بالایی دارد در یک ورزش خاص مستعدتر است و شناختن همین استعداد خاص است که کلید کامیابی کودک شماست. آزمون هوش بچه ها نه تنها در سنجش تمام هوش های کودک بلکه از آن مهمتر در سنجش هوش هیجانی او هم ناتوان است.

بیشتر بدانید: اهمیت هوش هیجانی و ویژگی های افراد با هوش هیجانی بالا

چه بخواهید چه نخواهید آزمودن هوش کودکتان هیچ تضمینی برای کامیابی او به شما نمی دهد. رویکرد شما به عنوان والدین کودک این مساله مهم را معین می نماید. شما اگر والدین خوبی باشید از یک کودک معمولی هم یک کودک پیروز خواهید ساخت.

سخن آخر

چیزی که در نهایت می خواهم بدانید اینست که در تمامی روش های آزمون هوش یکی بستگی نداشتن آن به یک سری متغیر ها مهم است و دیگری گستره ای از هوش که آن آزمون می تواند اندازه بگیرد. درمورد بستگی نداشتن آزمون ها باید گفت این مساله واقعا خارج از کنترل است. در بسیاری از این آزمون ها بچه ها متعلق به قشر مرفه جامعه نتایج بهتری نشان می دهند، در حالیکه الزاما نمی توان گفت از سایر بچه ها بهترند بلکه آموزش های بیشتری دیده اند، اسباب بازی های بهتری داشته اند یا در فضاهای غنی تری نهاده شده اند. درمورد توانایی آزمون ها بر اندازه گیری جنبه های مختلف هوش هم باید گفت امری ست نشدنی. هوشمندی کودک شما در فعالیت های فیزیکی یا نواختن آلات موسیقی چیزی نیست که با چند تست معین گردد. بلکه باید توسط مربیان مجرب و به دور از اندیشه های سودجویانه انجام بگیرد و کودک سنجیده گردد؛ که البته همین سنجش هم چندان قابل اتکا نیست. پس بعنوان والدین فرزند کوچکمان بازیچه افکار دیگران یا سودجویی بعضی دیگر نشویم و کودکمان را هم بازیچه نکنیم. خوشبختی این موجود کوچک از هر چیزی مهمتر است.