کشف نسخه عیلامی کتیبه سنگی خشایارشا در تخت جمشید - مجله جاودان

حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید روز پنجشنبه، پنجم اسفند ماه 1400، با اشاره به فعالیت پژوهشگران مرکز پژوهش های کتیبه شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در قالب برنامه مستندنگاری آثار مکتوب در محوطه تخت جمشید، از کشف قطعه سنگ آهکی به خط و زبان عیلامی هخامنشی در مخزن موزه تخت جمشید اطلاع داد. فدایی مطالعات مقدماتی از این کتیبه را حاکی از این موضوع دانست که قطعه مذکور حاوی بخشی از نسخه عیلامی کتیبه ای از خشایارشای هخامنشی موسوم به کتیبه XPl است. وی در این رابطه اذعان داشت:

مرکز پژوهش های کتیبه شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید که به منظور مستندنگاری و آنالیز مجدد این آثار تشکیل شده است، با همکاری دیگر کارشناسان کوشش می نماید به زودی بخش بزرگی از این میراث زبانی را (به ویژه کتیبه ها و الواح میخی) آماده انتشار نمایند.

به همین دلیل پارسا دلشاد، یکی از متخصصان زبان های باستان و مشاور کتیبه شناسی پایگاه تخت جمشید اظهار کرد:

نسخه فارسی باستان این کتیبه در چهارم بهمن ماه 1345 در فاصله 1700 متری شمال صفه تخت جمشید در کنار جاده کشف و به وسیله شادروان بدالزمان قریب استاد وقت رشته زبان های باستانی دانشگاه شیراز مطالعه و منتشر شد.

دلشاد بخش بزرگی از متن این کتیبه را در حقیقت یک نسخه از کتیبه داریوش اول بر آرامگاه وی در نقش رستم (در دو طرف ورودی آرامگاه) دانست و با بیان اینکه قطعاتی از این کتیبه در دوران کاوش های هرتسفلد در محوطه موسوم به فرته داران کشف شده بود، خاطر نشان کرد:

یکی از نخستین کتیبه های هخامنشی که به وسیله پژوهشگران ایرانی مطالعه و منتشر شد، نسخه فارسی باستان کتیبه مذکور بود و اکنون نیز پس از حدود 55 سال، قطعه حاوی نسخه عیلامی این کتیبه نیز برای نخستین بار به وسیله پژوهشگران ایرانی منتشر می گردد.

دلشاد بعلاوه با اشاره به وجود تعداد بالا و متنوعی از قطعات حاوی خط میخی از دوران هخامنشی و پیشا هخامنشی در مخزن موزه تخت جمشید و بعلاوه وجود کتیبه های متنوع از دوران هخامنشی تا معاصر در سراسر محوطه های تخت جمشید و نقش رستم، این مجموعه را یکی از غنی ترین مجموعه های جهان از منظر کتیبه شناسی برشمرد.