حق انتشار کتاب صدقه نیست - مجله جاودان

به گزارش خبرنگاران، این مترجم در گفت وگویی در آستانه برگزاری همایش حق مالکیت ادبی؛ گفته ها و ناگفته ها با تاکید بر لزوم در نظرگرفتن همه شرایط انتشار کتاب در کشورمان گفت: پیوستن به این معاهده بحث پیچیده ای است که باید همه جوانب آن را سنجید. با توجه به شرایطی که امروز در بازار نشر داریم، تنها یک پاسخ مثبت یا منفی قضیه را حل نمی کند. چراکه عوامل مختلفی در انتشار کتاب دخیل هستند که شاید این عوامل با قبول کردن یا نکردن حق انتشار هماهنگ نباشند و مشکلات تازه تری را به وجود بیاورند.

او اضافه نمود: ما از یک طرف مشکلات نرخ تبدیل ارز را داریم که از نظر مالی به هیچ وجه جبران نماینده وجه مالی حق انتشار نیست. سوی دیگر ماجرا نیز بازار نحیف نشر ماست که برای هیچ نویسنده خارجی جذابیتی ایجاد نمی کند که بخواهد از شیوه های رسمی حق انتشار کتابش را به ما بفروشد.

مترجم کتاب کیک عروسی و داستان های دیگر مساله ممیزی را یکی دیگر از موانع ما برای ارتباط رسمی با نویسندگان و ناشران خارجی دانست و گفت: ما کارهایی که با ضوابط نشرمان یکی نیست قلع و قمع می کنیم و مسلما هیچ نویسنده و ناشری قبول نخواهد کرد که با چنین شرایطی کتابش را در ایران ترجمه کند.

او سپس بیان نمود: با همه اینها نپیوستن ما به حق انتشار نوعی بی ضابطگی در کار ترجمه ایجاد نموده است. از جمله اینکه توسط هر مترجمی و به هر تعدادی می گردد یک کتاب را ترجمه کرد، بدون اینکه انتخابی صورت بگیرد.

دقیقی درباره واکنش نویسنده های خارجی نسبت به ترجمه کتابشان در ایران گفت: نویسنده های معروف معمولا در دسترس نیستند و ما باید با کارگزارانشان تماس بگیریم که اکثر اوقات اصلا جوابت را نمی دهند. چون می دانند ما شرایط دلخواهی نداریم که وارد مذاکره با آنها بشویم. کارگزار کسی است که در درجه اول مسائل اقتصادی را درنظر می گیرد. وقتی می بیند ما حرفی برای گفتن به آن ها نداریم اصلا وقتش را با ما تلف نمی کند.

این مترجم اظهار داشت: اگر ناشران یا مترجمانی می گویند به روش های دوستانه حق انتشار کتابی را می خرند، یا اجازه ترجمه کتابی را می گیرند، درواقع مواردی استثنایی است و ضابطه نیست. ما با صدقه نمی توانیم حق انتشار بگیریم. بلکه باید در یک بده بستان برابر شرکت کنیم و حقوقی را بدهیم و در مقابل آن حقوقی را نیز بخواهیم. درغیراینصورت حق انتشار تنها لطفی از جانب آنها برای ماست.

او در ادامه اظهار کرد: اغلب نویسندگان خارجی وقتی متوجه می شوند کتابشان بدون اجازه آنها ترجمه گردیده تعجب می نمایند و کارگزارهایشان رسما می گویند شما سارق هستید. البته حق دارند، ولی ما هم در شرایطی قرار گرفته ایم که انگار مجبور به سارقی هستیم!

دقیقی اضافه نمود: البته برخی از آن ها شرایط را درک می نمایند و کوتاه می آیند که این هم در واقع همان لطف است. اما این لطف هم ممکن است تنها از طرف نویسنده های معمولی اتفاق بیفتد. نویسنده های معروف فقط از طریق کارگزارها وارد بحث می شوند که آن ها هم اصلا چنین لطفی نخواهند کرد.

مترجم کتاب وقتی یتیم بودیم در ادامه صحبت های خود قراردادهای داخلی نشر را نیز دارای ضعف هایی دانست و گفت: به نظرم مساله اصلی در این قراردادها جدا از همه ضعف هایش، بحث ضمانت اجرایی آنهاست. ما از هر نظر وابسته به ناشر هستیم و اگر مبلغ یک قرارداد را در مقایسه با دستمزد یک وکیل درنظر بگیریم، اصلا برای مترجم یا نویسنده به مقرون به صرفه نیست که بخواهد به دنبال شکایت برود. به همین خاطر قراردادهای ما ناشر را در موضع قدرت قرار می دهد.

همایش دو روزه حق مالکیت ادبی؛ گفته ها و ناگفته ها از سوی انجمن صنفی داستان نویسان استان تهران و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 8 و 9 شهریور ماه سال جاری در قمصر کاشان برگزار می گردد.