تور قطر ارزان: زمین در مرکز یک حباب کیهانی به قطر 1000 سال نوری قرار گرفته است - مجله جاودان

همراه ما باشید و با تور قطر ارزان از مروارید خلیج فارس دیدن کنید و زیبایی های شهر دوحه را در خاطراتتان ثبت کنید.

سیاره زمین در مرکز حبابی با سطحی بسیار چگال قرار گرفته است که هزاران ستاره نوزاد را به جهان می آورد. مدت هاست که پژوهشگران به این می اندیشند که چه چیزی این اَبَرحباب (Superbubble) را ایجاد نموده است. اکنون یک مطالعه تازه نشان می دهد که حداقل 15 انفجار ستاره ای قدرتمند عامل شکل گیری این حباب کیهانی هستند.

ستاره شناسان این فضای خالی غول پیکر را که با نام حباب محلی (Local Bubble) شناخته می گردد، برای نخستین بار در اوایل دهه 1970 میلادی کشف کردند؛ هنگامی که متوجه شدند برای حدود 14 میلیون سال هیچ ستاره ای داخل حباب شکل نگرفته است.

تنها ستاره های داخل حباب، آن هایی هستند که یا پیش از ظهور حباب وجود داشته اند یا در خارج از فضای خالی شکل گرفته اند و اکنون در حال عبور از میان آن هستند. خورشید هم یکی از این ستاره های گذران است.

این چیدمان نشان داده بود که در حقیقت چندین ابرنواختر مسؤول این خلأ هستند. به گفته محققان این انفجارهای ستاره ای، مواد لازم برای ساخت ستارگان تازه مانند گاز هیدروژن را به لبه یک منطقه بزرگ در فضا می فرستد و حباب محلی را که به وسیله موجی از فراوری ستاره ها دربر گرفته شده است، بر جای می گذارد.

در مطالعه تازه ای که 12 ژآنویه (22 دی) در نشریه نیچر (Nature) منتشر شده است، پژوهشگران منطقه ها ستاره زایی اطراف حباب محلی را به طور دقیق ترسیم و با انجام این کار، سرعت انبساط ابرحباب را محاسبه کردند. این کار به دانشمندان امکان داد تا آنالیز نمایند که دقیقا چند ابرنواختر برای ساخت این فضای خالی بزرگ احتیاج است و چگونگی ایجاد منطقه ها ستاره زایی در کهکشان راه شیری را بهتر درک نمایند.

کاترین زاکر (Catherine Zucker) پژوهشگر ارشد مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی ناسا گفت: با ردیابی موقعیت و حرکت ستارگان جوان نزدیک در هزاره های گذشته، تاریخچه همسایگی کهکشانی خود را بازسازی کردیم.

حباب در حال توسعه

حباب محلی یک کره یکنواخت نیست، زیرا با یک انفجار تشکیل نشده است. بلکه بیشتر شبیه به یک حباب موج دار است و به وسیله ابرنواخترهای متعدد ایجاد شده است. زاکر گفت: انفجارهای قدرتمند ابرنواختری باعث ایجاد یک موج شوک در حال انبساط شدند و ابرهای گاز و غبار میان ستاره ای را به داخل پوسته متراکمی که اکنون سطح حباب محلی را تشکیل می دهد، جابه جا کردند. موج شوکی که همچنان هم باعث انبساط حباب می گردد.

محققان از داده های به دست آمده به وسیله رصدخانه فضایی گایا آژانس فضایی اروپا برای ایجاد نقشه سه بعدی از سطح حباب محلی و محاسبه راستا هفت منطقه اصلی ستاره ساز که پوسته حباب را تشکیل می دهند، استفاده کردند. به گفته آنان، مشاهدات بعلاوه به پژوهشگران امکان داد تا سرعت انبساط فضای خالی کیهانی را آنالیز نمایند که حدود 6.4 کیلومتر بر ثانیه تخمین زده می گردد.

زاکر اضافه کرد: ما توانستیم بفهمیم که هم اکنون چه میزان تکانه در سطح حباب در حال انبساط محلی وجود دارد و آن را با میزان حرکتی که باید به وسیله ابرنواخترها برای تقویت انبساط آن تزریق شده باشد، مقایسه کنیم. ما دریافتیم که با توجه به شتاب فعلی پوسته، به 15 ابرنواختر برای نیرو دادن به انبساط احتیاج است که با برآوردهای قبلی اجرا شده به وسیله مطالعات مشابه، مطابقت دارد. این ابرنواخترها احتالا از دو خوشه ستاره ای جداگانه طی میلیون ها سال سرچشمه گرفته اند.

حباب های پنیر سوئیسی

این یافته ها به درک بیشتر ما از شیوه ایجاد منطقه ها ستاره ساز یاری می نماید. زاکر گفت: اخترشناسان برای چندین دهه نظریه پردازی نموده اند که ابرنواخترها می توانند گاز را به ابرهای متراکم منتقل نمایند که در نهایت ستاره های تازهی را تشکیل می دهند، اما کار ما تا به امروز قوی ترین شواهد رصدی در تأیید این نظریه ارائه می دهد.

به گفته او زمین هم اکنون درست در قلب حباب محلی واقع شده است اما این چیزی نیست که این مکان را خاص می نماید. زمانی که این حباب برای نخستین بار در حال شکل گیری بود، خورشید حدود 1000 سال نوری دورتر از موقعیت فعلی بود. بنابراین زاکر تأکید کرد: اینکه خورشید در مرکز این حباب واقع شده است، تصادفی است.

به گفته او با توجه به اصل کوپرنیک، که بیان می نماید انسان ها ناظران برگزیده کیهان نیستند و زمین هیچ مکان ویژه ای در کهکشان ندارد، موقعیت سیاره ما در داخل حباب محلی نشان می دهد که ابرحباب ها به احتمال زیاد در سراسر کهکشان راه شیری بسیار رایج هستند. زاکر اضافه کرد: ما فکر می کنیم که این حباب ها با هم برهم کنش دارند و منطقه ها ستاره ساز در تقاطع حباب ها قرار دارند.

آلیسا گودمن (Alyssa Goodman) اخترشناس دانشگاه هاروارد و دیگر نویسنده این پژوهش هم گفت: مانند پنیر سوئیسی که سوراخ های بسیاری دارد، انفجارهای ابرنواختری هم حفره ها را ایجاد می نمایند و ستاره های تازه می توانند در پنیر اطراف سوراخ های ایجاد شده به وسیله ستارگان در حال مرگ، شکل بگیرند.

گذر از حباب

این تیم پژوهشی دریافت که منظومه شمسی همواره درون این حباب گیر نخواهد کرد. زاکر گفت: خورشید باید حدود 8 میلیون سال دیگر از حباب خارج گردد، اما در آن هنگام ممکن است حباب دیگر وجود نداشته باشد. اعتقاد بر این است که توسعه حباب محلی در حال کاهش است و در نهایت پس از رسیدن به حداکثر میزان خود ناپدید می گردد.

طبق گفته او حباب محلی در مراحل بعدی پایانی زندگی خود است و تا ابد به توسعه خود ادامه نخواهد داد. در واقع اکنون از نظر سرعت انبساط خود در سطح بالایی واقع شده است و در نهایت، سرعت انبساط به میزان ای کاهش می یابد که با گاز محیطی اطرافش ادغام می گردد.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از حباب محلی و منظومه شمسی در مرکز آن

Credit: Leah Hustak (STScI)

منبع: Live Science