همه آنچه باید در مورد قانون هوای پاک بدانید، چه کسی هوای کلانشهر ها را آلوده کرده است؟ - مجله جاودان

به گزارش خبرنگار ،چندی پیش مسعود تجریشی معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست از ابلاغ قانون هوای پاک به دستور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به سازمان محیط زیست و دستگاه های ذی ربط خبر داد که در پی آن مقرر شد همه دستگاه ها در این باره گزارشی به وی ارسال کنند.

بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست مکلف شد تا گزارشی را به صورت مکتوب از کم کاری دستگاه های ذی ربط به معاون رئیس جمهور ارسال کند.

*مصوبات قانون هوای پاک

قانون هوای پاک در سال 1396 به تصویب مجلس شورای اسلامی و به تأیید شورای نگهبان رسید که این قانون در همان سال به تمام دستگاه های ذی ربط ابلاغ شد که طبق ماده 2 قانون هوای پاک تمام اشخاص، دستگاه ها و موسسات از جمله دولتی و غیردولتی و دستگاه هایی که مشمول قانون بر آن ها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است و تمامی اشخاص مستقر در مناطق آزاد تجاری -صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، شهرک ها و نواحی صنعتی موظفند تا مقررات این قانون را رعایت کنند و سازمان حفاظت محیط زیست مسئول نظارت بر حسن اجرای این قانون است.

همچنین در ماده 3 ذکر شده است که در مواقع اضطرار سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور و تصویب هیأت وزیران باید ممنوعیت ها یا محدودیت های موقت زمانی-مکانی و نوعی را برای پیشگیری از اثرات زیانبار و مقابله با منابع آلوده کننده هوا برقرار کند و بلافاصله مراتب را از طریق رسانه های همگانی به اطلاع عموم برساند با رفع شدن شرایط اضطراری و کاهش آلودگی هوا سازمان نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرار شده اقدام و مراتب را به نحو مقتضی اطلاع دهد.

بر اساس تبصره 2 ماده 3 قانون هوای پاک سازمان حفاظت محیط زیست موظف است آیین نامه اجرایی مدیریت شرایط اضطرار و به روزرسانی آن را با همکاری وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور، صنعت، معدن و تجارت و نیروی انتظامی تهیه کند و حداکثر شش ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیئت وزیران برساند.

گفتنی است که در ماده 4 قانون هوای پاک تولید انواع وسایل نقلیه موتوری و واردات آن ها مستلزم رعایت حد و حدود مجاز انتشار آلاینده های موضوع این قانون اعلامی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست است.

همچنین بر اساس این ماده استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا موثر بر آلایندگی وسایل نقلیه از قبیل اگزوز فیلتر و کاتالیست توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعیین، کنترل و نظارت می شود و با متخلفان برخورد قانونی صورت می گیرد.

در ادامه این ماده ذکر شده است که شماره گذاری انواع وسایل نقلیه موتوری از جمله داخلی و خارجی مستلزم رعایت حدود مجازات انتشار آلاینده های موضوع این قانون و اخذ تأییدیه سازمان است، سازمان نیز موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل نقلیه ای که حدود مجاز و انتشار آلاینده های تعیین شده موضوع این قانون را رعایت نمی کنند جلوگیری و پیش فروش و یا فروش این گونه وسایل نقلیه را ممنوع کند.

طبق بررسی تبصره 1 ماده 6 قانون هوای پاک، دوره معافیت انجام معاینه فنی از زمان تولید برای وسایل نقلیه شخصی و دولتی 4 سال و برای وسایل نقلیه عمومی یک سال تعیین می شود. همچنین راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی موظف هستند در صورتی که دارندگان وسایل نقلیه موضوع این ماده را با اتمام دوره معافیت یا انقضای اعتبار گواهی معاینه فنی از مراجعه به مراکز مجاز معاینه فنی و دریافت گواهی خودداری کنند، ضمن متوقف کردن خودرو در ازای هر روز تردد بدون گواهی مذکور نسبت به صدور قبض جریمه متن مطابق با قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی جهت دارنده خودرو اقدام کند.

بر اساس ماده 7 قانون هوای پاک شهرداری ها، نیروی انتظامی، وزارتخانه ها و سازمان های ذی ربط موظفند نحوه تردد وسایل نقلیه موتوری و سامانه حمل و نقل شهری را به صورتی طراحی و ساماندهی کنند که ضمن کاهش آلودگی هوا جوابگوی سفر های روزانه شهری نیز باشند.

همچنین در ماده 9 قانون هوای پاک ذکر شده که وزارت کشور مکلف است با همکاری وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصاد و دارایی زمینه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهری با اولویت شهر های بالای 200 هزار نفر جمعیت را ظرف مدت 5 سال از محل منابع درآمدی ماده 6 این قانون از طریق کمک بلاعوض یارانه تسهیلات یا صفر کردن سود بازرگانی واردات خودرو های برقی، بنزینی یا هیبریدی، خودرو های الکترونیکی و موتورسیکلت برقی به انجام برساند.

طبق ماده 12 قانون هوای پاک سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است که تمامی مراکز و واحد های صنعتی تولیدی عملیات معدنی خدماتی عمومی و کارگاهی را که آلودگی آن ها بیش از حد مجاز مصوب است تعیین کرده و مراتب را با تعیین نوع میزان آلایندگی وسعت منطقه تحت تأثیر و حساسیت منطقه به مالکان یا مسئولان یا مدیران عامل و یا بالاترین مقام تصمیم گیری واحد ابلاغ کند تا در محیط تعیینی که توسط سازمان تعیین می شود نسبت به رفع آلودگی یا تغییر تولید یا تغییر فرآیند تولید یا تعطیلی کار و فعالیت خود اقدام کند، در طی مدت تعیین تکلیف این واحد ها طبق مفاد این قانون به واحد های مذکور جریمه ایجاد و انتشار آلودگی تعلق می گیرد.

گفتنی است که در تبصره 2 ماده 11 قانون هوای پاک در صورت عدم اجرای مفاد این ماده در پایان مهلت مقرر سازمان مکلف از ادامه فعالیت آن ها جلوگیری کرده و متخلف را جهت پیگرد قضایی طبق مفاد این قانون به مرجع صالح قضایی معرفی کند، واحد تولیدی علاوه بر جبران خسارات وارده به پرداخت جریمه نقدی معادل 3 تا 5 برابر خسارت وارده به محیط زیست محکوم می شود.

گفتنی است که طبق ماده 13 قانون حداکثر یک سال پس از لازم الاجرا شدن این قانون تمامی مراکز صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، خدماتی عمومی و کارگاهی اعم از دولتی و غیردولتی موظفند از سوخت استاندارد مصوب استفاده کنند، در صورت عدم وجود سوخت مناسب واحد های مذکور مکلف هم به هر نحو ممکن است ترتیبی اتخاذ کنند تا آلاینده های منتشره در حدود مجاز انتشار آلاینده های هوا باشد.

در ماده 18 قانون هوای پاک اعلام شده که وزارت نفت مکلف است حداکثر تا 3 سال پس از لازم الاجرا شدن این قانون سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت، گاز، نفت کوره و نفت سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند، سازمان مکلف است از تولید سوخت غیر استاندارد جلوگیری کند، پس از مهلت موضوع این قانون سازمان ملی استاندارد موظف است از واردات این سوخت فاقد استاندارد ملی جلوگیری به عمل آورد، وزارت نفت، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است گزارش عملکرد موضوع این ماده را هر شش ماه یک بار منتشر کنند.

گفتنی است که تا به امروز بسکمک از دستگاه های ذی ربط که مکلف به اجرای قانون هوای پاک بودند، از وظیفه خود کوتاهی کرده اند و یا اقدامات خود را به گردن بخش دیگری انداخته اند، به همین دلیل هوای کلانشهری مانند تهران روز به روز آلوده تر شده است.